Finse swastika, Letse swastika, 1940, Duits Nazi-hakenkruis
Het hakenkruis , buiten Duitsland meestal aangeduid met
Swastika , dook in de Duitse politiek voor het eerst op, geschil-
derd op de helmen van de Brigade Ehrhardt, bedoeld als 'volks'
symbool voor omwenteling en succes en begrepen als Germaans
heilsymbool, wat het niet helemaal was.
Het woord swastika is afgeleid van het Sanskriet voor
"svastika", dat de betekenis heeft van iets dat gunstig of voor-
spoedig is en in het bijzonder als teken voor personen en objec-
ten om hun geluk mee aan te kondigen. Het woord is opge-
bouwd uit "su", wat "goed" betekent en uit "as" wat "zijn" bete-
kent met achtervoegsel "ti"; "svasti" betekent dus "wel-zijn" en staat voor "iets dat algeheel welzijn of geluk brengt". De aanvulling
"tika" betekent letterlijk ook teken; daarom wordt in India ook wel eens de alternatieve naam shubtika (letterlijk goed teken) ge-
bruikt. Het woord werd het vroegst gevonden in het Klassieke Sanskriet (in de epische verhalen «Ramayana» en «Mahabharata»).
Het teken in het verband waarin wij het hier zien, werd door de Duitsers als iets Germaans ervaren, maar het teken is in ieder
geval ouder dan de Germanen en werd vermoedelijk al door de Indo-Europeërs gebruikt en is mogelijk ook door die Indo-Europeërs
mee naar India genomen. Wij leerden vroeger in Duitsland op school dat de Germanen tijdens de viering van de zonnewende op 24
december ceremoniële karrenwielen met stro omwonden en, in de fik gestoken, een berg of heuvel af lieten rollen, waardoor men
een brandend hakenkruis kon waarnemen. Dit symbool stond volgens deze leer voor positieve verandering, omwenteling, een nieu-
we, betere tijd.
In Duitsland dook het hakenkruis na de Eerste Wereldoorlog op als 'volks' nationaal antwoord
op de 'dreigende' invloed van het communisme en begon zijn 'loopbaan' als embleem van de Thu-
le-Gesellschaft, een onderdeel van de geheime occulte Germanenorden, een organisatie die was
gestructureerd volgens het systeem van de Vrijmetselaarsloge. Bekende leden van de Thule Gesell-
schaft waren o.a. Alfred Rosenberg en Rudolf Hess. Oprichter was een man die zich Rudolf Freiherr
von Sebottendorf noemde maar in werkelijkheid Adam Alfred Rudolf Glauer heette.
Noorse nazi-emblemen.
Deze vergulde emblemen, ingelegd met
rode emaillen, symboliseerden het
Germaanse zonnerad en werden ook als
zodanig aangeduid.
De Noorse nazi-beweging werd geleid
door Vidkun Quisling, wiens naam
gedurende de oorlog ook in Nederland
de betekenis van landverrader kreeg.
Rechts-radicale groeperingen, zoals de Brigade Ehrhardt, na-
men het hakenkruissymbool over als teken voor hun strijd tegen
de links gerichte Republiek van Weimar.
Het symbool kwam in 1919 bij de NSDAP terecht door Fried-
rich Krohn, lid van de Thule-Gesellschaft. Hij introduceerde het
teken in een memorandum waarin hij zich afvroeg of het haken-
kruis niet als embleem voor de NSDAP kon worden gebruikt.
Hitler nam de staf over en maakte schetsen. Een combinatie
van het voorstel van Krohn en de aanpassingen van Hitler werd
het uiteindelijke partij-embleem. Tijdens de oprichtingsbijeen-
komst van de NSDAP-afdeling Starnberg op 20 mei 1920 wapper-
de het symbool in zijn definitieve vorm voor het eerst als officië-
le vlag van de partij in de nieuwe politieke wind.
Hiernaast: Schetsen van Adolf Hitler, op zoek naar een toekomstig partijembleem
in 1920.
Bijgeschreven tekst: "De heilige tekens van de Germanen. Een van deze tekens
zou door ons weer moeten worden verheven."
Uit mijn weblog over symbolen:
Er is sprake geweest van een symbolisch verschil tussen het rechts draaiende
hakenkruis en het links draaiende, waarbij het rechts draaiende voorspoed brengt
en het links draaiende niet.
Idee: Zou het allemaal anders zijn gelopen als de Thule-Gesellschaft en de Nazi's
voor het rechtsdraaiende hakenkruis hadden gekozen? Ik denk van niet.
Wat ik wel denk is dat het belangrijk is, met welk idee en gedachtegoed je aan
welk proces of bezigheid ook begint. En dan is het symbool gewoon de afspiege-
ling van de intentie maar meer ook niet.
